“Gehiengo osoaren eskema hori apurtu eta beste eredu baterako urratsa egingo dugu”
"Herriak behar duen aldaketa emateko" prest daudela dio alkategaiak. "Gobernantza eredu berri bat" planteatuko dute, "partekatutakoa".
Datorren hilaren 28an, zergatik eman botoa zuri?
Talde bati da azken finean. Ni bozeramaile lanetan nabil eta egia da Abotsanitzen herri batzarrak erabakita hautagaitza berriro aurkezten dudala, eta bereziki orain arte egindako lanketa hori balioan jarri eta bide emateko aukera dela ikusten dugu. Ilusioa badaukagu, esperientzia duen taldea bagara, jardun dugun aurretik ere udaleko jardunetan, eta uste dugu oraindik ibilbidea badaukagula herri honetan behar den eraldaketa emateko. Iruditzen zaigu Hondarribian azken mende laurdeneko politika dinamikatik desberdintzeko aukera bat ireki dela, eta Abotsanitzen prest gaude aukera horri erantzuteko eta erronka polita daukagu, herriak asko dituelako hobetzeko. Horretarako momentu ona da hau.
Alkatetzara iristen bazara, zein izango da egingo duzun lehenengo gauza?
Guk oso garbi daukagu, elkar lankidetza izango da planteatuko dugun lehenengo gauza. Ez dugu planteatzen bakarrik eta soilik gobernatzea, baizik gobernantza eredu berri bat, partekatutakoa. Horretarako baditugu hainbat ideia. Alde batetik, alkatetzaren edo kargu politikoen soldatak %20-%25 jaistea planteatuko dugu, hori izango da lehenengo bilkura horietan erabakiko dena. Eta gaur egun arazo handienetako bat ikusten duguna: gehiengo osoaren eskema hori apurtu eta beste eredu baterako urratsa egingo dugu. Hau da, batzordeak zabalduko ditugu eta aukera ez da alderdi baten esku soilik egongo, baizik eta alderdien eta herritarren esku utzi nahi dugu.
Euskararen erabilera datuak behera doaz. Egun, hondarribiarren %16,3k hitz egiten du euskaraz kalean. Datu horiek iraultzeko, zer egingo zenuke?
Lehenengo gauza azpimarratu behar dena gainbehera da. Azken urteetako erabileran gainbehera dator eta hori da nolabait kezkatzen gaituena. Abotsanitzek bere programan eta bere jardunean aipatzen duena da euskara gure aberri egin nahi dugula. Eta konpromisoa hartu behar dugula gure aberria den hizkuntza indarberritzeko. Horretarako, konpromisoak hartze horretan, zalantzarik gabe, lehenik, Hondarribiko Udala UEMAn sartzea proposatuko dugu. Horrek bakarrik ja ekartzen digulako konpromiso batzuk hartu beharra.
Beste alde batetik, ezagutzaren dinamikatik erabileraren dinamika indartzera pasatu nahi dugu eta horretarako, orain arte landu dugu, baina hemendik aurrera ere landuko dugu ekintzak egitea herrian, bereziki gazteei bideratutakoak, gazteen erabilera baxua delako nolabait kezkatzen gaituenak. Imajinarioki euskaldunak izango diren eremuak sortu behar ditugula uste dugu. Hau da, herri irudia bera euskaldundu behar dugu. Guk badaukagu erronka nabarmen bat, milaka bisitari jasotzen ditugu urtero, eta jasotzen ditugun bisitari horien hizkuntza askotan ez da euskara izaten eta horrek eramaten gaitu kale entzumen horretan euskararen maila gutxituta bezala sentitzea. Eta horregatik sortu nahi ditugu espazioak erosoak, eremu euskaldunak direla irudikatuko dutenak.
Bizitzeko hiri garestia da Hondarribia. Etxebizitzaren egoera iraultzeko, zer proposatzen duzue?
Bereziki garestia da etxebizitzaren prezioa, bai jabetzan eta baita ere alokairuan. Alokairuan ere eskasia aipatuko genuke nabarmen. Lehenengo neurria da espekulazioaren jokamoldetik atera behar dugula etxebizitzaren eskubidearen gaia. Eta horretarako dudarik gabe etxebizitza politika publikoak egiten hasi behar dugu, izan ere gaur egun arte etxebizitzaren egite berriak beti egon dira espekulazioaren menpe, eraikuntza enpresen menpe, eta beti hartu da etekinaren helburu batekin.
Ez gara iraultzaile batzuk izango baina guk oso garbi daukagu espekulazioaren errotatik atera eta beste parametro batzuetan egin behar dugula lan. Zer da egin behar duguna? Duela urte batzuk ‘Hondarribian bizi nahi dugu’ dinamika abiatu genuen, eta garbi daukagu etxebizitza publikoen egitea lehenetsi behar dugula. Orain arte betiko plangintzetan aipatu izan digute etxebizitza publiko gehiago egin nahi direla pribatuak baino, baina datuek eta errealitateak erakutsi digute beti edo behintzat azken 25 urteetan, egin diren etxebizitzen %80a ekintza etxe pribatuak izan direla, eta %20a sustapen publikokoak. Eta gainera, horietako asko Jaurlaritzatik egiten dituzte. Udalak ez ditu etxebizitza politika publikoak egin. Eta honetan daukagun gabezia hain da nabarmena erreza ikusten dugula hobeto bideratzea.
Alde batetik, gazteentzako eta familientzako etxebizitzak egin behar ditugu, baina baita ere askotan ahaztuak diren pertsona helduentzako etxebizitzak, modu amankomunean bizitzeko aukera emango dutenak. Lehenengo biak behintzat zalantzarik gabe uste dugu alokairuzkoak izan behar dutela, hirugarrenaren eredua, eredu berritzailea den heinean aztertzen ari gara, eta hor zalantza batzuk ditugu. Planteatzen duguna da neurri batean adineko pertsona horiek etxebizitza publiko berri batera joateko aukera edukitzea, hortaz, beraien etxebizitza ere udalaren kudeaketaren menpe utzi beharko zen. Eta gero, beste ikuspegi bat dago, bigarren erabilerako etxebizitzen gaia, eta zalantzarik gabe eta abordatu behar duguna modu egokian da apartamentu turistikoen kasuistika Hondarribian eta horretarako erregulazio bat egitea ezinbestekoa dugu. Izan ere, gero eta gehiago dira apartamentu turistiko bezala erabiltzen diren etxebizitzak, eta hedapen hori mugatu behar dugu nahitaez.
Alardearen gatazkari irtenbide bat emateko, zer proposatzen du zure taldeak?
Alardearen gatazka ez da soilik alardearen gatazka, testuinguru batean jarriko dugu. Abotsanitzen iritziz alardea da Hondarribiko ondare immaterial garrantzitsuenetako bat, eta ondare bezala herri babesa edo sostengua behar duela iritzi diogu. Egia da gatazka baten barruan gaudela eta gatazka honek 25 urteko ibilbidea izanik ausardiazko apustuak egin behar direla. Eta ausardiazko apustuak zergatik egin behar dira? Batetik, herria zatitu zuelako bere garaian, eta zatidura hori oraindik existitzen delako herritarren artean. Eta bestetik, berdintasun politikak egiterako garaian alardea oztopo bat izan da gainerako berdintasun politikak egin ahal izateko ere.
Oinarrizko arrazoi asko daude alardearen gatazkari sendo heldu eta konponbide bat bilatzen saiatzeko. Zer da sendo, heldu eta konponbide bat bilatzen saiatzea? Argi daukagu. Duela hamar urte Abotsanitz sortu zenetik ko-lanketa bat badago, eta guk beti planteatu behar dugu akordioek herritik etorri behar dutela, zubiak sortu behar ditugula. Guk helburu finkoa daukagu: alarde publiko eta parekide bat, baina horrek ibilbide bat behar du, adostasunak bilatu behar dira gatazka honek eragindako minaren sentsazio horiek lantzeko. Dolu bat edo nolabaitekoa badago, hori landu behar da eta uste dugu badaudela komunikazio bide batzuk abiatuta, beste batzuk sortzeko, eta argi daukagu gai hau landuz akordioetara iristeko aukera dagoela. Hori bai, arrisku batzuk ere ikusten ditugu eta arriskuak dira berriro herria zatitzea. Eta Abotsanitzek argi dauka emango diren urrats guztiak izango direla kohesioa bilatzera bidean, eta ez zatiketa bat emateko.
Zer nolako hiri ereduaren alde egiten duzue?
Gure hiri eredua bizia da, bertako herritarren arteko bizia. Zer esan nahi dugu herri biziarekin? Herritarrek herrian bizitzeko aukera izan dezakegula. Bai hirigunean, baina baita ere gure auzoetan. Auzo ezberdinen ideia zabaldu eta hedatu nahi dugu, kultura auzoetara eraman nahi dugu, herritarrek egiten dituzten sorkuntza lanak auzoetan barrena zabaldu nahi ditugu, ikusiak izan daitezen eta ezagutuak izan daitezen. Beste alde batetik, uste dut ingurumenaren zaintza ere badela gure hiri ereduaren barne sartzen den erronka nagusi bat. Guk itsasoa eta mendia ditugu, baso eta landa guneak ere baditugu eta hori zaindu eta babestea behar beharrezkoa dela iritzi diogu.
Beste ikuspegi batetik mugikortasunaren eredua ere sartuko litzake, hirigintza arazo nabarmen bat daukagu. Honen barruan sartzen da Hondarribitik kanpora lanera joaten den jende asko dagoela eta Hondarribi kanpotik hona datozenak ere badirela. Urteetan eta hamarkadetan aipatu izan digute mugikortasun eredu berrietarako bai trenaz, metroaz edo garraio publikoaz hitz egin behar dela eta ez da ezer garatu. Garapen garrantzitsu baten beharra daukagu eta nola ez, bidegorri saretu baten beharra ere badaukagula uste dugu.
Azkenik gustatuko litzaidake osasunaren defentsa aipatzea. Gaur egun ikusten dugu nola Bidasoko ospitaleko bloke kirurgikoaren eztabaida mahai gainean daukagula eta horretan bertako mediku eta erizainek egindako aldarriekin bat egiten dugu. Bidasoko ospitalearen handitze bat behar da eta langile gehiago behar da. Osakidetzari eskatuko diogu espezialitate berriak Hondarribiko anbulatorioan jasotzeko aukera eman dezala. Eta bukatzeko, adimen osasunaren inguruko hausnarketa edo lanketa berezitu bat egiteko nahia dugu Abotsanitzen.
OARSO BIDASOKO HITZAk herri guztietako alkategaiei egindako elkarrizketak publikatuko ditu. Hautagai horiek HITZAk emandako galdetegi bat erantzun dute, eta herri bakoitzeko alkategai guztiei galdera berberak egin zaizkie.
Elkarrizketak 2019ko udal hauteskundeen emaitzen arabera publikatuko ditu HITZAk, boz gutxien jaso zituen alderditik hasita, gehien bere egin zituenera arte. Honakoa Hondarribiko laugarren elkarrizketa da.
