Sartu
egin zaitez
  • Gure berri
  • Zozketak
  • Eskaintzak
  • Denda
  • Hemeroteka
  • Albisteak
    • Gaiak
      • Aisia
      • Ekonomia
      • Euskara
      • Gizartea
      • Hirigintza
      • Ingurumena
      • Jaiak
      • Kirola
      • Kultura
      • Politika
      • Udala
      • Orokorra
    • Herriak
      • Hondarribia
      • Irun
    • Generoak
      • Albisteak
      • Editorialak
      • Elkarrizketak
      • Erreportajeak
      • Iritzia
      • Kronikak
      • Publirreportajeak
  • Iritzia
  • Agenda
  • Bitxikeriak
  • Zozketak
  • Multimedia
    • Argazkiak
    • Bideoak
  • Nor gara
  • Argitalpen politika
  • Aniztasun politika
  • Pribatutasun politika
  • Cookieak
egin zaitez
  • Gure berri
  • Zozketak
  • Eskaintzak
  • Denda
  • Hemeroteka
Sartu
MARTXOAK 8

[Erreportajea] Emakumeak kaleetara

Hondarribia,Irun
Gizartea

Kaleei pertsonen izenak jartzen dizkiete ohore egiteko asmoz, edota herritarrentzat eredu izan daitezen. Hala uste du Mertxe Tranche ikertzaileak. Hortaz, kaleen izenak sinbolikoki garrantzitsuak direla jakina da. Emakumeen izena dutenak, ordea, apenas daude.

Agustina Genua barazki saltzaileari Hondarribiko Alde Zaharreko lagunek jarritako omenezko plaka. Agustina Genua barazki saltzaileari Hondarribiko Alde Zaharreko lagunek jarritako omenezko plaka.
2021/03/08
Alaine Aranburu

Herri edo hiriekin lotura duten pertsonen izenak topa daitezke Irungo eta Hondarribiko kale izendegietan, Luis Mariano, Sabino Arana edota Serapio Mugika, esaterako. Memoria historikoari keinu egiten zaio horien izenak kaleetan jasota edukiz, eta ezin da pentsatu ausaz erabakitako izenak direnik. Bidasoan izen-abizenekin dauden kale gehienek, gizon izena dute. Artean ere joera berdina nabari da Irunen.

Gizonenak diren eskulturek izen propioa dutela zehaztu du Mertxe Tranche ikerlariak, Pio Baroja edo Luis Mariano adibidez. Aldiz, emakumeak diren eskulturek ez dute izen abizenik, Kantinera, Etxeko andrea edota Lamiak dute izena. Gainera, Etxeko andrea eskulturaren kasuan Tranchek salatu du, Irungo Udalak emakume horren izen-abizenak bazekizkiela, baina identitaterik gabeko izen bat jartzea erabaki zutela azkenean, azalpen gehiegirik eman gabe.

Orokorrean, kale bati pertsona baten izena jartzeko asmoa dagoenean, balioan jartzen diren pertsona eredugarriek faktore zehatz batzuk izan ohi dituzte komunean, Tranchek adierazi duenez. Esate baterako, aberastu diren gizonak dira, militarrak edo gizon zientzialariak. Emakumeak ez dira balio horiengatik oroituak izan, hortaz, kale batek emakume baten izena izan dezan, eredu izatearen balioak aldatu beharko liratekeela uste du Tranchek, bestela ez omen da sekula ezarritako balio horiekin bat egiten duen emakume izenik topatuko bertako kale eta plazetan.

Tranchek ikertu zuenez, Irunen Jose Peña kalea izan zen pertsona baten izena eduki zuen lehen kalea, nahiz eta gaur egun Peña kalea bezala jasota egon. Gizon hau Puerto Ricora joan zen, eta aberastu egin zen. Euskal Herrira itzultzerakoan sifilisak jota hil, eta bere ondasunak herriko txiroenei utzi izanagatik egin zen ezagun. Jarrera hori omendu nahian jarri zitzaion izen-abizenez osatutako lehen kaleari izena Irunen, 1883. urtean.

Emakume izenez osatutako Irungo lehen kalea, Maria Juncal Labandibar izan zen. Hura Behobian jaiotako olerkigilea izan zen, eta auzo horretan dago bere izena duen kalea. Arrakasta izan zuen batez ere Irunen, eta bere poesia batzuk El Bidasoa aldizkarian argitaratu zituzten. Gazte hil zen Labandibar, eta herrian samina eragin zuenez, udalak olerkigileari kale bat eskaintzea erabaki zuen.

Maria Juncal Labandibar olerkigilearen omenezkoa da Irunen emakume izena izan zuen lehen kalea.

Maria Juncal Labandibar olerkigilearen omenezkoa da Irunen emakume izena izan zuen lehen kalea.

Duela hamabost urte Tranche ahalduntze ikastaro bat ematen ari zela, bere ikasleei galdetu zien ea zenbat kale zeuden Irunen ama birjinak edo erreginak ez ziren emakume izenekin. Ikasle batek hori aztertzeari ekin zion, eta honakoa erantzun zuen: Irungo 400 kaleetatik, bik dituzte emakumeen izenak, zehazki, Maria Juncal Labandibar eta Prudencia Arbide. Desoreka eta diskriminazioa agerian geratu zen orduan.

Bost bat urte geroago, Irungo Bilgune Feministak (IBF) Emakumeen Kontseiluan eman zuen desoreka horren berri, hori aldatzeko bidean jartzeko. Kaleei emakumeen izen-abizenak jartzeko eskatu zuten, eta Irungo Udalak baiezkoa eman zien. Orduan, izen zerrenda bat osatu zuten IBFk eta Tranchek berak, guztira sei izen proposatu zituzten: Dolores Salis, Maritxu Anatol, Poxpologileak, Inudeak, Jostunak eta Estraperlistak. Gerora, 2010. urtean, Irunen Dolores Salis izena jarri zioten Larreaundi auzoan eraiki zuten kale berri bati, eta ondoren udalak izen frankista zuten kale batzuen izenak kendu nahian, Maritxu Anatol, Martxoak 8 eta Poxpologileak jartzea onartu zuen haien ordez. Irungo kale izendegiaren zati dira jada. Beste prozesu batetik eratorrita, ordea, Nagore Laffage Casasola irundarrak ere badu plaza bat Palmera Monteron, 2019tik. Akaso, eredu eta balioak eraldatzen ari den seinalea izan daiteke hori guztia.

Hondarribian, Emekiren lanketa
Antzeko bidea jarraitu zuten Hondarribiko Emeki elkarteko kideek. 1991. urtetik urtero emakume bat omentzen du taldeak Martxoaren 8ko egitarauaren barruan. «Ez dute zertan katedradunak izan behar, herrian ezagunak besterik gabe izan daitezke», azaldu du Maria Jesus Berrotaran elkartekideak. Izan ere, Tranchek aipatzen zituen eredu izatearen balioak eraldatzeko asmoz, herriko emakumeen istorioak hartzen dituzte aintzat, ez derrigorrez biografiak.

Hondarribiko Madalen da herrian emakumeen izena daraman karrika gutxietako bat.

Madalen da emakume izena duen gutxietako bat.

Iruñeko ahalduntze eskola bateko arduradunarekin izan zuen harremana Emekik istorioen irizpidea aintzat hartzeko. Nafarroako herri txikietan emakume desberdinen istorioak jasotzen ibilia zen arduradun hori, ez biografiak. Eta ideia hori jarraituz Emekikoek herriko emakumeen izenak eta istorioak jasotzea erabaki zuten iaz. «Jende askok zekien nor ziren emakume horiek, baina ez zekiten haiei buruzko informazioa non eskuratu. Orduan, gu tresna bat sortzen saiatu gara», adierazi du Emekiko kide Aintzane Carrillok. 28 emakume eta sei kolektiboren istorioak biltzea lortu zuten: Lurdes Zubeldia, Maritxu Arranbide edota Ixabel Alkain; saregileak, sorginak edo Katsikas taldea, besteren artean. Izen eta istorio horiekin liburu bat sortu zuten Hondarribiko Udalak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak emandako diru laguntza bati esker: Aintzina eta gaur. Orotara, 2.500 ale argitaratu zituzten, eta gaur-gaurkoz 50 bakarrik daude eskuragarri.

Liburua idatzi bitartean, emakume horiei herrian lekua egin behar zitzaiela argi zuten, eta ikertu zuten Hondarribian bost kalek zeukatela izen femeninoa: Damarri, Guadalupeko Ama, Kattalin Erauso, Madalen eta Santa Engrazia. Emekik udalari hamar bat proposamen aurkeztu zizkion, Amalur, Martxoak 8 edota Bienvenida Emazabel horien artean.

Izen proposamenak aurkeztu zituztenean bai Irunen eta bai Hondarribian, kaleen izenak ezin zirela aldatu esan zieten tokian tokiko udaletatik. Izan ere, kale baten izen aldatzeak bizilagunengan eragin handia izango luke, helbidea aldatu behar luketelako derrigorrez hainbat paperetan. Beraz, Bidasoko udalek kale berriak sortzerakoan haien proposamenak kontuan hartuko zituztela baieztatu zuten.

Ezin aldatzearen arrazoia ulertu zuten eskualdeko emakumeek, eta izenik ez zuten lekuen bila jarri ziren. Plazak ziren, batez ere, izenik ez zituzten lekuak, eta askotan plazetan jenderik bizi ez denez, izenik ez zuten plazak eta plazatxoak topatzeari ekin zioten.

Identifikazio lanketa hori amaitzerakoan, udalei leku horiei zein izen jarri proposatu zieten. Hondarribian, adibidez, Ermandadea eta San Pedro kaleko elkarguneari Sare Konpontzaileak izena jar ziezaioten eskatu zuten, baita bertan dagoen pasabidean sare konpontzaileen irudiak jartzeko ere. Hondarribiko Denda kaleko 5. eta 7. atarien aurrean dagoen plazatxoari, Agustina izena jartzea nahi du Emeki elkarteak aldi berean, eta oraingoz bertan elkarteak jarritako Agustinaren txokoa plaka ikus daiteke.

Alta, Hondarribian, Correosen eraikinaren ondoan dagoen izenik gabeko plazari Martxoak 8 plaza izendatzea lortu du Emekik. Pozik daude emandako pausoarekin, baina gehiago egiteko prestutasuna azaldu dute.

Parean ere lanean
Itxarote garai haietan, Irungo Parean elkarteak ikastetxeetan gai hori lantzea proposatu zuen. Ikastetxe bakoitzak nahi zuen herriko emakume bat aukeratu behar zuen, eta hari buruz lanketa egin. Oihana Llorentek azaldu du, Txingudi Ikastolan Leire Landa futbol jokalaria izan zutela hizpide, eta Dunboa ikastetxean Poxpologileak, adibidez. Behin lanketa hori eginda, Irundik bi paseo interaktibo sortu zituzten, bat izen-abizenez osatutakoa eta bestea kolektiboen izenez osatutakoa. Ibilbideetan emakume horien istorioak edo biografiak kontatzen zituzten.

Gaur egun, Parean elkartearen web orrialdean daude ikusgai bi paseoak, eta Irungo emakumeak plazara izeneko dokumentala ere sortu dute istorio horiek kontatzeko eta jendartean zabaltzeko. Paseo hori norberak bakarrik egiteko proposamena aurkeztu zioten Gipuzkoako Foru Aldundiari, eta geldiune bakoitzean QR kode bat jartzea dute asmo, hori eskaneatuz audiogida baten bidez paseoa egin ahal izateko aukera garatzenari dira.

Bidasoari buruzko kalitatezko informazioa eta gertukoa jaso nahi dudalako. Euskaraz bizi nahi dudalako eta hizkuntzaren biziberritzea bultzatu nahi dudalako.Herrigintza egin nahi dudalako.Hiriko euskarazko komunitatearen parte izan nahi dudalako. Bidasoak eta bidasoarrok behar dugulako.

Iruzkinen atala

Eguraldia

Iturria:tiempo.com

Agenda

«
apirila 2021
  • maiatza 2021
  • apirila 2021
  • martxoa 2021
  • otsaila 2021
  • urtarrila 2021
  • abendua 2020
  • azaroa 2020
  • urria 2020
  • martxoa 2020
  • otsaila 2020
  • urtarrila 2020
  • abendua 2019
  • azaroa 2019
  • urria 2019
  • iraila 2019
  • abuztua 2019
  • uztaila 2019
  • ekaina 2019
  • maiatza 2019
  • apirila 2019
  • martxoa 2019
  • otsaila 2019
  • urtarrila 2019
  • abendua 2018
  • azaroa 2018
  • urria 2018
  • iraila 2018
  • abuztua 2018
  • uztaila 2018
  • ekaina 2018
  • maiatza 2018
  • apirila 2018
  • martxoa 2018
  • otsaila 2018
  • urtarrila 2018
  • abendua 2017
  • azaroa 2017
  • urria 2017
  • iraila 2017
  • abuztua 2017
  • uztaila 2017
  • ekaina 2017
  • maiatza 2017
  • apirila 2017
  • martxoa 2017
  • otsaila 2017
  • urtarrila 2017
  • abendua 2016
  • azaroa 2016
  • urria 2016
  • iraila 2016
  • abuztua 2016
  • uztaila 2016
  • ekaina 2016
  • maiatza 2016
  • apirila 2016
  • martxoa 2016
  • otsaila 2016
  • urtarrila 2016
  • abendua 2015
  • azaroa 2015
  • urria 2015
  • iraila 2015
▼
»
al.ar.az.og.ol.lr.ig.
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31      
   1234
567891011
12131415161718
19202122232425
2627282930  
       
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031    
       
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
       
       
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
       
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031   
       
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30      
   1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031 
       
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031     
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
242526272829 
       
  12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  
       
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031     
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930 
       
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031   
       
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30      
   1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031 
       
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031    
       
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
       
  12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  
       
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930     
       
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
       
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728   
       
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031   
       
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31      
   1234
567891011
12131415161718
19202122232425
2627282930  
       
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031    
       
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
       
  12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  
       
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031     
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930 
       
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031   
       
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30      
   1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031 
       
   1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728    
       
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031    
       
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
       
  12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
27282930   
       
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031     
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930 
       
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031   
       
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31      
   1234
567891011
12131415161718
19202122232425
2627282930  
       
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031    
       
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
       
  12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  
       
  12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728     
       
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031     
   1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031 
       
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
282930    
       
     12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930
31      
   1234
567891011
12131415161718
19202122232425
2627282930  
       
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031    
       
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
       
  12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
27282930   
       
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031     
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930 
       
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031   
       
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
29      
       
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
       
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031   
       
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
30      
   1234
567891011
12131415161718
19202122232425
262728293031 
       
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
282930    
       

Azken 30 egunetako irakurrienak

1

COVID-19aren eremu gorrian sartu da Hondarribia

2021/04/12
Hondarribia,Irun
2

Badoa kooperatiba jaio da, bizikleta bidezko banaketa zerbitzu "etikoa"

2021/03/23
Hondarribia,Irun
3

'Mugi Dezagun Elefantea!' kanpaina abiatu du Abotsanitzek

2021/03/25
Hondarribia

Zozketak

URDAIBAI BIRD CENTER

Eskaintzak

IGARTUBEITI BASERRIA

Gure berri

Jarri paretan HITZAren 2019ko egutegia

Hemeroteka

Papereko zenbakiak PDF formatuan

+
  • Gure berri
  • Zozketak
  • Eskaintzak
  • Denda
  • Hemeroteka
  • Nor gara
  • 943 34 03 30
  • oarsobidasoa@hitza.eus
  • Irun kalea, 8, Errenteria-Orereta 20100
  • Nor gara
  • Argitalpen politika
  • Aniztasun politika
  • Pribatutasun politika
  • Cookieak
Babesleak:
Hasi saioa HITZAkide gisa

Saioa hasten baduzu, HITZAkide izatearen abantailak baliatu ahal izango dituzu.

HITZAkide naiz, baina oraindik ez dut kontua sortu SORTU KONTUA

Zure kontua ongi sortu da.

Hemendik aurrera, zure helbide elektronikoarekin eta pasahitzarekin konektatu ahal zara, HITZAkide izatearen abantaila guztiak baliatzeko.

Sartutako datuak ez dira zuzenak.
Zure kontua berretsi gabe dago.
 
 
 
(Pasahitza ahaztu duzu?)
 
 
SARTU
 
Pasahitz berria ezarri da eta zure helbide elektronikora bidali da.
Sartutako datuak ez dira zuzenak.
 
(Identifikatu)
 
 
 
 
BIDALI
 

Ezagutu HITZAkide izatearen abantailak eta aukeratu HITZAkide izateko gustuko modalitatea

HITZAkide izan nahi dut
Aldatu zure pasahitza
Pasa hitza ondo aldatu da.
 
 
 
 
 
 
 
Aldatu
 
Oraindik ez zara HITZAkide?

Tokiko informazioa profesionaltasunez eta euskaratik, modu librean kontatzea da gure eginkizuna. Horretarako zure ekarpena beharrezkoa da, eta ongi maitatzeko modurik zintzoena da HITZAkide egitea.

Gainera, BERRIAlaguna izateagatik, orain HITZAkide egiten bazara katilu bat oparituko dizugu:

Ezagutu HITZAkide izatearen abantailak eta aukeratu HITZAkide izateko gustuko modalitatea.

HITZAkide izan nahi dut

Tokiko informazioa profesionaltasunez eta euskaratik, modu librean kontatzea da gure eginkizuna. Horretarako zure ekarpena beharrezkoa da, eta ongi maitatzeko modurik zintzoena da HITZAkide egitea.

Webgune honek berezko eta hirugarrenen cookie-ak erabiltzen ditu nabigazioa optimizatzeko eta lan analitikoak egiteko. Informazio gehiago nahi izanez gero, gure Cookie Politika irakurri dezakezu.

OnartuUkatuKonfigurazioa

Cookie Politika

Cookien konfigurazioa

Webgune honek berezko eta hirugarrenen cookie-ak erabiltzen ditu nabigazioa optimizatzeko eta lan analitikoak egiteko. Hauek bi multzo nagusitan bereizten dira: beharrezkoak eta ez beharrezkoak.
Beharrezkoak
Always Enabled

Webgunearen funtzionamendu egokia bermatzeko beharrezkoak diren cookieak dira. Multzo honetan webgunearen oinarrizko funtzionalitateak eta segurtasun ezaugarriak bermatzen dituzten cookieak soilik sartzen dira, baina ez dute inolako informazio pertsonalik gordetzen.

Ez beharrezkoak

Webgunearen funtzionamendu egokirako beharrezkoak ez diren cookieak dira. Analisia egiteko eta bestelako eduki barneratuen bidez erabiltzailearen datu pertsonalak biltzeko soilik erabiltzen dira. Derrigorrezkoa da cookieak webgunean erabili aurretik erabiltzaileak baimena ematea.