Duela egun batzuk, Balazta inguruko pertsona batek bere familikoari gertatua kontatu zigun. Alaba nerabearekin afaldu eta urtebetetzea familian ospatzeko noiz iritsiko zain zeudela, etxean sartu zen, presaka eta belaunetik odola zeriola. Antza denez, Hondarribiko koadrilarekin elkartzetik zetorren, eta bizikletaz Irun aldera itzuli zenean, Mendelu parean erori zen; izan ere, auto batetik aldentzen saiatu zenean, bizikletaren gurpila zulo batean sartu eta errepidearen erdian erori zen, kolpe handi bat hartuta.
Esan zuen urteak daramatzala bere alabak Bidasoa eskualdetik bizikletaz joan daitezen animatzen eta saiatzen, bi helbururekin: batetik, haiekin eta ingurunearekin mugikortasun jasangarri eta osasungarria praktikatzera animatzea, eta, bestetik, eguneroko jardueretan eta joan-etorrietan autonomoak izan daitezen lortzea, motor, auto, autobus edo hirugarrenen mende egon beharrik gabe.
Hala ere, beste behin ere Mendeluren errealitate gordinak eta benetako egoerak bere lekuan jarri duela adierazi du, izan ere, duela urte batzuk beste alaba ere auto batek harrapatu zuen auzo horretan bertan, Hondarribiko Institutura bidean zihoala. Gaineratu duenez, zorionez, aldi hartan ondorio hauek baino ez zituen izan: kolpe txiki batzuk, gorputzeko susto on bat, zakarretara botatzeko bizikleta bat eta gurasoek eremu horrek txirrindularientzat duen arriskuaz jabetzea.
Apirilaren 14 honetan, Diputazioko Batzar Nagusien Osoko Bilkurak, EAJ eta PSEren botoekin, osoko zuzenketa bat onartuko du Mendelurentzat. Zuzenketa horrek ez du onartuko beste alderdi politiko batzuen proposamen transakzionalik, eta ez ditu jasoko Mendeluko auzo elkarteak eta Balaztak, batzorde horretan otsailaren 18an, batera aurkeztu zituzten proposamen gehienak. Proposamen horiek, ia erregu gisa formulatu zirenak, hain degradatua dagoen auzo honen egoera hobetzea zuten helburu, azpiegitura prekarioak, eskasak eta egoera tamalgarrian baitaude. Baliabide mota guztiek mugatzen dute, eta aspalditik dago Udalak eta gainerako erakundeek ahaztu eta uztera kondenatuta.
Antza denez, ez da nahikoa auzo horretako etxe batzuk GI 636 saihesbidetik 9 metro baino gutxiagora egotea Aldundiak inguruan hesi akustikoak jar ditzan; espaloiek 80 zm baino gutxiago neurtzea errepideko zenbait puntutan, bi pertsona paraleloan ezin igarotzeko modukoa, ezta gurpil-aulki bat edo haurtxoen aulki bat ere; auzoa zeharkatzen duen GI-2134 errepidetik egunean 8.500 ibilgailu baino gehiago pasatzea eta trafiko handiaren zati bat desbideratzeko neurririk hartu nahi ez izatea, zarata, kutsadura eta auto-ilarak saihesteko; edo inguru horretan istripu asko gertatu izana; izan ere, auzotik egunero 2.600 txirrindulari baino gehiago igarotzen dira, horietatik heren bat adingabeak, bide-azpiegituretan hobekuntzaren bat egiteari uko egin diezaioten edo errepidean segurtasun-banda bat pintatzeari uko egin diezaioten, gidariak txirrindularien presentziaz ohartarazteko eta bizikletaz modu seguruan joateko. Bada, ez, badirudi hori guztia ez dela behar bezain garrantzitsua Gipuzkoako Batzar Nagusiak, Aldundiak edo Hondarribiko Udalak gaia behar bezala hartu eta herritarren benetako arazo horiei irtenbidea emateko. Bizilagunek “Mendelu ere Hondarribia da” kartelak balkoietan jartzen jarraituko dute, bertan ahaztuta utzi dituztela eta egoera tamalgarria dela salatzeko.
Horri buruz hausnartzen badugu ere, ezin diogu engainatuta gaudela uste izateari utzi, eta nolabaiteko amorrua, ezintasuna eta haserrea sentitzen ditugu gure agintariak komunikabideetan agertzen ikusten ditugunean, oinez edo bizikletaz desplazamendu jasangarria sustatzen duten kanpainekin; soinu asko eginez iragartzen dutenean beste hiri eta erakunde batzuekin foro berdeetan antolatzen edo parte hartzen dutela; urteak daramatzatenean diru publiko pila bat gastatzen Jasangarritasunaren aldeko Ekintza-planak diseinatzeko, garatzeko eta ezartzeko, sekula ezertan gauzatzen ez diren agenda 21 edo PMUS-HMJP delakoak, herritarren benetako arazoei konponbide zehatzik eman gabe; agintariak bizikletak ateratzen ikusten ditugunean, mugikortasun iraunkorraren astean egunkariko argazkian agertzeko; edo herritarren parte-hartzea sustatzen eta bultzatzen dutela esaten dutenean, eta irazgaitzak direnean haiek aktiboki parte hartzen dutenean planteatzen zaizkien proposamen eta irtenbideetarako.
Une horretan begietako benda erortzen zaigu eta konturatzen gara XXI. mende honetan, non sare sozialek erabakitzen eta markatzen duten zer garen eta zer pentsatzen dugun besteengandik, benetan garrantzitsua ez dela izatea eta egitea, itxurakeria baizik, zarela eta egiten duzula ematen duela alegia. Klima-aldaketaren aurkako kanpaina horien guztien helburua, ekologismo-, mugikortasun- eta iraunkortasun-planen, herritarren partaidetza-foroen eta beste mandanga “buenista” batzuen helburua alegia, partidu politiko eta gure erakundeetan agintzen dutenen aurpegi garbiketa hutsa direla, zurikeria. Hondarribia21.org edo auzoan eskumenak dituzten beste erakunde batzuen orrian sartu besterik ez da egin behar konturatzeko gauza bat dela esaten eta iragartzen dutena eta beste bat benetan egiten dutena.
Agian hori izango da politika egiteko modu berria, non benetan garrantzitsuena Twitterren, Instagramen edo beste hedabide batzuetan agertzea den, kea saltzen, postureoa egiten eta ez garenaren eta egiten ez dugunaren itxurak eginez, eta titularra eta argazkiaz haratago begiratzen gadugu, ez dugu ezer gehiago aurkituko. Balaztak guzti hau aztertu beharko genukeela uste du, errealitate sozialetik oso urrun dagoen funtsarik gabeko politika antzua eta hutsa dela konturatzeko.
Aski da ipuinekin. Mendeluko bizilagunen, txirrindularien eta eskualdeko herritarren benetako arazoak konpondu gabe daude oraindik, eta hala jarraituko dute auzo honetan, kanpaina ugariren, mugikortasun-planen eta garatzen diren agenden, foro jasangarrien eta ateratako komunikabideen argazkien bidez. Gainerako guztia ipuinak, paripeak, postureoak eta hiritarren engainuak dira.
Gauzak argi: duela 30 urte bezala (edo okerrago) jarraitzen dugu, eta badirudi horrela jarraituko dugula.
