Erregimen irekiaren aldeko piezak lotzera
'Puzzlea osatu arte!' iniziatiba bihar iritsiko da Irun, Lezo, Oiartzun eta Errenteria-Oreretara. Kalea zapaldu ezin duten herri horietako bost preso politikok bizi duten salbuespen egoera salatuko dute.
Bihar abiatuko da Puzzlea osatu arte! iniziatibaren karabana Lesakatik, eta etzi iritsiko da helmugara, Iruñera, Hego Euskal Herriko 28 herri zeharkatu ondoren. Herri horiek oraindik kondena kalea zapaldu gabe bete behar duten 57 euskal preso politikoen herriak izango dira. Bidasoan eta Oarsoaldean bost preso dira salbuespen politikak pairatzen dituzten preso politikoak: Iratxe Sorzabal Diez eta Fermin Vila Mitxelena Fermo irundarrak; Joanes Larretxea Mendiola oiartzuarra; Jesus Mari Etxeberria Garaikoetxea Goierri oreretarra; eta Lorentxo Aiestaran Legorburu Fanekas lezoarra. Bada, Oarso Bidasoko lau herri horietatik pasako da karabana bihar (larunbata) goizean.
Egitasmoaren helburua garbia dela esan du Jokin Melida Sare Bidasoko kideak: kalea zapaltzen ez duten Euskal Herriko 57 preso politikoen egoera «ikusaraztea» eta «salatzea», eta preso horiek etxerako bidea egitearen garrantzia nabarmentzea. 544 kilometro egingo ditu martxak, eta urtarrilean antolatzen duen nazio manifestaziorekin batera, Sareren jarduera «garrantzitsuena» izango dela nabarmendu du Melidak. Horregatik «garrantzi berezia» eman nahi diote. «Preso horiek kalean egon behar lukete, eta gainera, iruditzen zaigu beste garai batean gaudela. Zigorrak betetzeko beste modu batzuk ere badaude. Kondena kalean betetzeko aukera izan behar luketela uste dugu», azaldu du Melidak. Gaineratu du Sarek egindako kalkuluen arabera eta «eszenariorik baikorrenean» 22 hilabetean euskal preso guztiak kalean egon beharko liratekeela.
2026an ETA desegin zela 15 urte beteko dira, baina oraindik hainbat direla salbuespen legeak medio etxerako bidea «oztopo» duten euskal presoak salatu dute Errenteria-Oreretako Sareko Josu Galarragak eta Melidak. «Gure ustez ez dago argudiorik inondik inora preso hauei salbuespeneko zigor horiek betearazten jarraitzeko», adierazi du Melidak. Euskal Herriko gatazka politikoaren ondorioen konponbidearen logikan pausatu dira biak ala biak, eta biolentzia ezberdinen biktimek merezi eta behar duten egia eta aitortzarekin batera, lege arrunta aplikatzea eskatu dute, etorkizunari begira jarrita «elkarbizitzari ekarpenak egiteko» premisa gisa, eta euskal presoen auziarekin bukatzeko baldintza moduan.
Puzzlea, herriz herri
Ekintza horrekin, presoen senideek eta tokian tokiko Sareko kideek puzzlearen zati bat emango diete karabanan egongo diren Sareko kideei, eta haiek osatuko dute puzzlea Iruñean. Etxeetan puzzle zati bat falta dela irudikatuko dute. Halaber, herri bakoitzeko Sareko kideek haien herriko presoak ageri diren banderatxo bat jasoko dute bueltan. Horrez gainera, herri bakoitzean herri argazkia aterako dute. Oreretako Josu Galarragak esan du herriko eragileei dei egin dietela argazki horretan parte hartzera. Bidasoan ere antzeko deia egin dute, baina kasu honetan Bidasoa osoko eragile eta herritarrei luzatu diete gonbita, karabana pasako den eskualdeko herri bakarra izango baita. Melidak azaldu du koordinatu egin direla Hondarribia, Pausu (Urruña) eta Hendaiako kideekin biharko egunerako.
Lesakan hasiera ekitaldia 10:00etarako ezarri dute. Bertatik, Irun aldera joaten hasiko dira, eta bidasoarrek 10:15ean egon beharko dute San Juan plazan. Gutxi gorabehera 10:30ean iritsiko da karabana Bidasoko hiri nagusira. Bertatik Oiartzunera jarraituko du bidea, eta Done Eztebe plazara iritsiko da 11:00etarako. Hurrengo geldialdia Errenteria-Oreretako Agirre Lehendakariaren plazan egingo du karabanak, 11:30ean. Azkenik, Lezoko Gurutze Santuaren plazara iritsiko da, 11:55ean, baina lezoarrek 11:30etarako egon beharko dute bertan.
Egun osoko egitaraua
Euskal Herriko Sarek iniziatibaren berri eman aurretik Sare Errenteria-Oreretak egun osoko egitarau bat osatzeko asmoa zuen. Horregatik, biharko eguna karabanaren iritsierara eta argazki handira mugatu beharrean, goiz osora luzatzea erabaki dute. Hala, 45 minutuko hiru kontzertu antolatu dituzte Arkaitzan, De Cyne Reynan eta Landare tabernan, eta leku bakoitzean mokadutxoa jateko aukera izango da.
Lehenengoa Arkaitza tabernan izango da, 13:30ean, eta Hatxe duoan joko du. Ondoren, Zumardira joango dira eta De Cyne Reynan Peppermint Sextet arituko dira jazz doinuekin giroa berotzen. Azkenik, Muxker Jauna eta Enara igoko dira Landareko oholtzara. Leku batetik bestera mugitu bitartean tonbola ibiltaria egingo dute, trikiti doinuekin batera.
