[Elkarrizketa] "Memoria asko behar da, eta hori lantzeko balio dit lan honek"
Herritarren literatur eta prentsa eskaerei arreta jartzen topa daiteke goizero Lali Porras San Juango bere kiosko historikoan. Familiatik datorkio ofizio hau, eta ez duela uzteko gogorik adierazi du.
Bizitza osoa darama irundarrak kioskoaren bueltan. Moskun zuen txokoa ezaguna egin zen Fermin Muguruzaren Azoka Eguna abestiagatik, baita saltzailearen gertutasunagatik ere. 2014an lanak egin zirelako San Juan plazan jarri behar izan zuen bere lantokia.
Noiz hasi zinen Kioskoan lanean?
Nire aita egunkariak banatzen hasi zen, gu Burgosetik etorri ginenean. Hasieran, karro batekin aritzen zen aita banaketan. Gero kioskoa eskatu zuen, nik 15 urte nituela. Orduan, kalean egunkariak saltzen nituen eta etxeetan banatu, eskolara joan aurretik egiten nuen neskatxa nintzela, eta orain 64 urte dauzkat. Kioskoa Urdanibia plazan egon da eta nik etxeetara joaten jarraitu nuen.
Zure kioskoa popularra da. Nola eusten zaio horri?
Atsegina izan behar naiz, jendeari kasu egin behar zaio eta eskatzen duena ekarri. Norbait etortzen bada ezin zaio esan ez dagoela nahi duen aldizkari, promozio eta egunkaria. Eguneratuta egon behar naiz. Liburuak galdegiten badidate ere eskatu egiten ditut. Gomendioak ere ematen ditut, oraintxe emakume bati gurutze-puntua ikasteko nire kioskoko aukerak erakutsi dizkiot. Bezeroari hoberena, nire iritziaren arabera, eskaintzen diot. Gurutzegramekin berdin, bakoitzak bere ideiak ditu eta hori kontutan izaten dut.
‘Laliren kioskoan, kasete eta kazetak…’ dio abestiak.
Fermin Muguruzak kasete asko zituen Kortatu eta Negu Gorriak-enak eta suntsitu nahi ez zituela jakinda, galdetu nion ea zer egin behar zuen haiekin. Lekuren batera joan zela saltzera, Herri Urrats edo, ez dut gogoan nora zehazki, eta hainbeste stock zuen nirera ekarri zituela. 3.000 kasete saldu nituela esan zidan Muguruzak, orduan ere saltzen jakin behar izan nuen ‘begira Ferminena da, nahi duzu?’. Euro batean saltzen nituela gogoratzen naiz.
Larunbateko azokaren parte izateak beste xarma bat izango zuen, ezta?
Bai, askoz gehiago saltzen zen. Kioskoari bizi asko ematen zion azokak. San Juan plazara betidanik bezero izandako batzuk etorri izan dira, baina lehen azokara larunbatero joaten zirenak ia ez. Ez niretzat, ez jendearentzat ez da berdina. Moskuko estankoak ere aldizkariak ekartzen zituen baina ez ziela nahi zuten guztia ekartzen nik bezala esaten zidaten. Igandeetan itxi egiten zuen, esaterako, eta ni egunero nintzen han. Orain auzoko estanko bakarra itxi egin dute.
Erretreta usaintzen ari zarela diozu, badituzu gogoak?
Ez! Galdetu didate ea jubilatu nahi dudan, otsailean 65 urte beteko ditudalako. Ez nekien zer egin, apirilean erabaki behar izan nuen jarraitu edo utzi. Egoera pertsonal konplikatua daukat eta aurrera jarraitzea erabaki nuen beste hiru urtez. Asko kostatzen zait lan hau uztea oso gustura nagoelako hemen, aktiba egoten naizelako. Ez dut egunero gauza berdina saltzen, asko mugitu behar naiz eta hori maite dut. [Bezero batek ea bere ama edo ahizpa pasa den galdetu dio]. Memoria asko behar da eta hori lantzeko balio dit lan honek.